PEP 2040 – polityka energetyczna Polski

Polityka energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040) to dokument, który wyznacza ramy transformacji energetycznej w Polsce. Dokument został przyjęty w 2021 r. i zaktualizowany w 2022 r.

 4 filary, 8 szczegółowych celów

W PEP2040 znajdziemy m.in.:

• opis stanu i uwarunkowań sektora energetycznego
• filary PEP2040 – oryginalnie trzy, czwarty dodano a po aktualizacji w 2022 r.
• wykaz niezbędnych działań i projektów strategicznych
• źródła finansowania PEP2040
• ujęcie terytorialne- wsparcie inwestycji na poziomie regionalnym

Filary PEP2040:

• Sprawiedliwa transformacja
• Zeroemisyjny system energetyczny
• Dobra jakość powietrza
• Suwerenność energetyczna

Cele szczegółowe i odpowiadające im projekty strategiczne:

Dokument PEP 2024 wskazuje, że bezpieczeństwo energetyczne kraju  powinno uwzględniać troskę o konkurencyjność gospodarki oraz zmniejszenie wpływu sektora energetycznego na środowisko. Na drodze do zielonej transformacji

PEP 2040 wskazuje, co Polska musi zrobić, żeby przeprowadzić efektywną transformację energetyki. Na liście kluczowych celów są:

• Transformacja energetyczna z uwzględnieniem samowystarczalności elektroenergetycznej.
• Redukcja wykorzystania węgla w gospodarce będzie następować w sposób zapewniający sprawiedliwą transformację.
• W 2030 r. udział węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej nie będzie przekraczać 56%.
• Wzrośnie efektywność energetyczna – na 2030 r. określono cel 23% zmniejszenia zużycia energii pierwotnej vs. prognoz PRIMES2007 (Primary energy consumption baseline).
• Programy inwestycyjne OSPe (Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego) i OSDe (Operatorzy systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych) będą ukierunkowane na rozwój OZE oraz aktywnych obiorców i bilansowania lokalnego.
• Wzrost udziału OZE we wszystkich sektorach i technologiach (energetyka wiatrowa na morzu ok 5,9 GW w 2023, 11 GW w 2024; PV ok 5-7 GW w 2023, 10-16 GW w 2024; w 2030 udział OZE w elektroenergetyce nie mniej niż 32%, 28% w ciepłownictwie, 14% w transporcie).
• W 2033 r. ruszy pierwszy blok elektrowni jądrowej o mocy ok. 1-1,6 GW (program zakłada budowę 6 bloków).
• Do 2040 r. potrzeby cieplne wszystkich gospodarstw domowych pokrywane będą przez ciepło systemowe oraz zero- lub niskoemisyjne źródła indywidualne.
• Gaz ziemny będzie paliwem pomostowym w transformacji energetycznej.
• W 2030 r. Polska osiągnie zdolność transportu sieciami gazowymi mieszaniny, która zawiera ok. 10% gazów zdekarbonizowanych.
• Zostanie rozbudowana infrastruktura gazu ziemnego, ropy naftowej i paliw ciekłych, a także zapewniona zostanie dywersyfikacja kierunków dostaw.
• Redukcja zjawiska ubóstwa energetycznego do poziomu max. 6% gospodarstw domowych.
• Rozwój technologii energetycznych i inwestycji B+R w ramach technologii magazynowania energii, inteligentnego opomiarowania, elektro mobilności i paliw alternatywnych, technologii wodorowych, systemów zarządzania energią.
• Działania nakierowane na poprawę jakości powietrza, w tym rozwój ciepłownictwa systemowego, niskoemisyjny kierunek transformacji źródeł indywidualnych, odejście od spalania węgla w gospodarstwach domowych, poprawa efektywności energetycznej w budynkach, rozwój transportu niskoemisyjnego.
• Redukcja emisji GHG (gazów cieplarnianych, ang. greenhouse gas) do 2030 r. o ok 30% w stosunku do 1990 r.

W planie aktualizacji z marca 2022 r. dodatkowo pojawiła się kwestia negocjacji zmian regulacji UE. W ramach negocjacji Polska zobowiązała się podejmować wysiłki w celu reformy mechanizmów polityki klimatycznej Unii Europejskiej dążąc do realizacji ambitnych celów transformacji energetycznej, jednak zastrzegła możliwość czasowego wykorzystania konwencjonalnych mocy wytwórczych.

Korzyści odczujemy wcześniej

W projekcie Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. (to aktualizacja dokumentu z 2019 r., przekazana do konsultacji publicznych w październiku 2024 r.) wskazano cele do 2030 r.:

• 50,4% redukcji gazów cieplarnianych w porównaniu z 1990 r,
• 32,6% energii z OZE w finalnym użyciu brutto
• 14,4% redukcji zużycia energii pierwotnej w porównaniu do prognozy PRIMES 2020

Zaktualizowany dokument zakłada szereg korzyści gospodarczych już w 2030 r.:

• niższe koszty wytwarzania energii elektrycznej
• wzrost gospodarczy
• nowe miejsca pracy
• niższe koszty uprawnień do emisji CO2
• redukcja kosztów importu surowców energetycznych
• czystsze środowisko
• lepsze warunki prowadzenia biznesu
• lepsza jakość życia dla obywateli

 Dokument KPEiK pokazuje krajowe cele i założenia wg pięciu wymiarów unii energetycznej UE:

• obniżenie emisyjności
• poprawa efektywności energetycznej
• bezpieczeństwo energetyczne
•  wewnątrzunijny rynek energii i aspekty społeczne
•  badania, innowacje i konkurencyjność

 Założenia i cele dokumentu opracowane zostały w oparciu o scenariusz aktywnej transformacji (scenariusz WAAM – with additional measures), który oznacza przyśpieszenie obecnego tempa transformacji gospodarczej, aby zrealizować przynajmniej część zobowiązań z pakietu Fit for 55. 

Więcej informacji na stronie rządowej: Polityka energetyczna Polski do 2040 r.