Fit for 55 - Przewodnik dla polskiego przedsiębiorcy

Jest to kluczowy element Europejskiego Zielonego Ładu, strategii UE zmierzającej do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Wśród kluczowych aktów prawnych można m.in. wymienić:

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/955 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ustanowienia Społecznego Funduszu Klimatycznego i zmieniające rozporządzenie (UE) 2021/1060
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/957 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/757 w celu włączenia transportu morskiego do unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji oraz monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dodatkowych gazów cieplarnianych i emisji z dodatkowych typów statków,
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/958 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w odniesieniu do wkładu lotnictwa w unijny cel zmniejszenia emisji w całej gospodarce i odpowiedniego wdrożenia globalnego środka rynkowego,
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/959 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych,
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, czyli tzw. CBAM

Główne cele pakietu "Fit for 55"

1. Redukcja emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 roku
2. Zwiększenie udziału energii odnawialnej do 40% w miksie energetycznym UE
3. Poprawa efektywności energetycznej o 36-39% do 2030 roku
4. Przyspieszenie elektryfikacji transportu
5. Wprowadzenie mechanizmów sprawiedliwej transformacji

Kluczowe elementy pakietu

1. Reforma systemu handlu emisjami (EU ETS)
2. Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂ (CBAM)
3. Nowe cele w zakresie energii odnawialnej i efektywności energetycznej
4. Zaostrzenie norm emisji CO₂ dla samochodów
5. Nowe regulacje dotyczące paliw w transporcie lotniczym i morskim
6. Społeczny Fundusz Klimatyczny

Jakie działania powinni podjąć przedsiębiorcy

1. Analiza wpływu nowych regulacji na działalność firmy

Przedsiębiorcy powinni dokładnie przeanalizować, jak nowe regulacje wpłyną na ich działalność. Należy uwzględnić:

• zmiany w kosztach energii i surowców
• potencjalne nowe obowiązki raportowania
• konieczność inwestycji w nowe technologie
• wpływ na łańcuch dostaw

Przykład: Volkswagen przeprowadził szczegółową analizę wpływu pakietu "Fit for 55" na swoją działalność, co pozwoliło mu opracować strategię przyspieszenia elektryfikacji swojej floty pojazdów.

2. Inwestycje w efektywność energetyczną

Przedsiębiorcy powinni zidentyfikować obszary, w których mogą poprawić efektywność energetyczną swoich operacji. Może to obejmować:

• modernizację oświetlenia i systemów HVAC
• optymalizację procesów produkcyjnych
• termomodernizację budynków
• wdrożenie systemów zarządzania energią

Przykład: Siemens zainwestował w inteligentne systemy zarządzania energią w swoich fabrykach, co pozwoliło mu zredukować zużycie energii o 20% w ciągu 3 lat.

3. Przejście na odnawialne źródła energii

Przedsiębiorcy powinni rozważyć:

• instalację paneli słonecznych lub turbin wiatrowych
• zakup energii z odnawialnych źródeł poprzez umowy PPA (Power Purchase Agreements)
• inwestycje w technologie magazynowania energii

Przykład: IKEA zainstalowała panele słoneczne na dachach swoich sklepów w całej Europie, dążąc do osiągnięcia 100% energii ze źródeł odnawialnych do 2025 roku.

4. Dekarbonizacja transportu

Firmy powinny skupić się na:

• elektryfikacji floty pojazdów firmowych
• optymalizacji tras i logistyki
• zachęcaniu pracowników do korzystania z transportu publicznego lub rowerów

Przykład: DPD Group zobowiązała się do dostarczania przesyłek w 225 największych miast w Europie za pomocą pojazdów niskoemisyjnych do 2025 roku.

5. Innowacje produktowe i procesowe

Przedsiębiorcy powinni inwestować w:

• badania i rozwój niskoemisyjnych technologii
• redesign produktów pod kątem efektywności energetycznej i materiałowej
• wdrażanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym

Przykład: Firma chemiczna BASF opracowała nowe, niskoemisyjne procesy produkcji amoniaku i metanolu, które mogą znacząco zredukować emisje CO2 w przemyśle chemicznym.

6. Przygotowanie do CBAM

Firmy importujące towary z krajów spoza UE powinny:

• ocenić wpływ CBAM na koszty importu
• rozważyć dywersyfikację łańcucha dostaw
• współpracować z dostawcami w celu redukcji śladu węglowego importowanych produktów

Przykład: ArcelorMittal, największy producent stali w Europie, aktywnie współpracuje z dostawcami surowców, aby zredukować emisje w całym łańcuchu wartości.

7. Raportowanie i transparentność

Przedsiębiorcy powinni przygotować się do:

• zwiększonych wymogów raportowania emisji
• ujawniania informacji o wpływie na klimat
• wdrożenia systemów monitorowania i weryfikacji emisji

Przykład: L'Oréal wdrożył zaawansowany system raportowania emisji w całym łańcuchu wartości, co pozwala mu na precyzyjne śledzenie postępów w realizacji celów klimatycznych.

8. Szkolenia i rozwój kompetencji

Firmy powinny inwestować w:

• szkolenia pracowników z zakresu zrównoważonego rozwoju i efektywności energetycznej
• rozwój nowych kompetencji związanych z zieloną transformacją
• budowanie kultury organizacyjnej zorientowanej na zrównoważony rozwój

Przykład:  Ørsted przeprowadził kompleksowy program szkoleń dla swoich pracowników, aby przygotować ich do transformacji firmy z producenta energii z paliw kopalnych na lidera w energetyce wiatrowej.

9. Współpraca i partnerstwa

Przedsiębiorcy powinni:

• nawiązywać partnerstwa z innymi firmami, instytucjami badawczymi i organizacjami pozarządowymi
• uczestniczyć w inicjatywach branżowych na rzecz redukcji emisji
• dzielić się najlepszymi praktykami i doświadczeniami

Przykład: Unilever współpracuje z dostawcami, konkurentami i organizacjami pozarządowymi w ramach inicjatywy "Transform to Net Zero", aby przyspieszyć przejście na gospodarkę niskoemisyjną.

10. Planowanie długoterminowe

Przedsiębiorcy powinny:

• opracować długoterminową strategię dekarbonizacji
• ustalić cele redukcji emisji zgodne z nauką (Science-Based Targets)
• uwzględnić ryzyka i szanse związane ze zmianami klimatu w planowaniu strategicznym

Przykład: Nestlé opracował kompleksową "Mapę drogową do zerowej emisji netto", która określa konkretne działania i cele dla każdego etapu łańcucha wartości przedsiębiorstwa do 2050 roku.

Korzyści dla przedsiębiorców

Dostosowanie się do wymogów pakietu "Fit for 55" może przynieść przedsiębiorcom szereg korzyści:

1. zwiększona konkurencyjność dzięki efektywności energetycznej i innowacjom
2. lepsze przygotowanie do przyszłych regulacji i oczekiwań rynku
3. redukcja kosztów operacyjnych w długim terminie
4. poprawa wizerunku firmy i relacji z interesariuszami
5. dostęp do nowych rynków i możliwości biznesowych związanych z zieloną gospodarką
6. zwiększona odporność na ryzyka związane ze zmianami klimatu i cenami energii
   
   

Wyzwania i ryzyka

Przedsiębiorcy muszą być świadomi potencjalnych wyzwań związanych z dostosowaniem się do pakietu "Fit for 55":

1. koszty inwestycji w nowe technologie i procesy
2. potrzeba szybkiej adaptacji do zmieniających się regulacji
3. ryzyko utraty konkurencyjności w stosunku do firm spoza UE
4. złożoność nowych wymogów raportowania i zgodności
5. potencjalne zakłócenia w łańcuchach dostaw
6. konieczność zmiany modeli biznesowych w niektórych sektorach

Wsparcie dla przedsiębiorców

Przedsiębiorcy mogą skorzystać z różnych form wsparcia w procesie dostosowywania się do wymogów pakietu "Fit for 55":

1. fundusze UE na inwestycje w zielone technologie i innowacje
2. programy wsparcia technicznego i doradztwa
3. platformy wymiany najlepszych praktyk
4. instrumenty finansowe, takie jak zielone obligacje i pożyczki
5. partnerstwa publiczno-prywatne na rzecz rozwoju niskoemisyjnych technologii
   
   

Podsumowanie

Pakiet "Fit for 55" stanowi wyzwanie dla przedsiębiorców, ale jednocześnie stwarza ogromne możliwości dla przedsiębiorstw, które proaktywnie podejdą do zielonej transformacji. W tym celu należy pamiętać o następujących elementach:

• dokładna analiza wpływu nowych regulacji na działalność firmy
• inwestycje w efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii
• innowacje produktowe i procesowe
• rozwój kompetencji pracowników
• współpraca z partnerami w całym łańcuchu wartości
• długoterminowe planowanie strategiczne

Przedsiębiorcy, którzy skutecznie dostosują się do wymogów pakietu "Fit for 55", nie tylko spełnią nowe regulacje, ale także zwiększą swoją konkurencyjność i przygotują się na przyszłe wyzwania związane ze zmianami klimatu i transformacją energetyczną.

Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami dokumentu Pakiet „Gotowi na 55”