Rozporządzenie UE w sprawie produktów niepowodujących wylesiania - Przewodnik dla polskiego przedsiębiorcy

Kluczowe informacje

Zakres:

• Rozporządzenie obejmuje następujące towary i produkty: bydło, kakao, kawa, olej palmowy, kauczuk, soja, drewno oraz produkty pochodne, takie jak: mięso wołowe, skóra, czekolada, meble, opony, produkty z papieru

Główne wymagania:

• zakaz wprowadzania na rynek UE produktów przyczyniających się do wylesiania lub degradacji lasów
• obowiązek przeprowadzenia należytej staranności (due diligence) w celu zapewnienia zgodności produktów z wymogami
• gromadzenie informacji o pochodzeniu produktów, w tym danych geolokalizacyjnych
• ocena ryzyka niezgodności produktów z wymogami rozporządzenia

• składanie oświadczeń o należytej staranności w systemie informatycznym UE

Jakie działania powinni podjąć przedsiębiorcy

1. Analiza łańcucha dostaw

Pierwszym krokiem przedsiębiorców powinna być dokładna analiza łańcucha dostaw w celu identyfikacji produktów objętych rozporządzeniem. Należy:

• zidentyfikować wszystkie produkty i surowce, które mogą podlegać regulacji
• określić pochodzenie tych produktów i surowców
• zidentyfikować wszystkich dostawców i pośredników w łańcuchu dostaw

Przykład: Nestlé przeprowadził szczegółową analizę swojego łańcucha dostaw kakao, identyfikując wszystkich dostawców i regiony pochodzenia surowca.

2. Wdrożenie systemu należytej staranności

Przedsiębiorcy muszą opracować i wdrożyć system należytej staranności, który obejmuje:

• gromadzenie informacji o produktach i ich pochodzeniu
• ocenę ryzyka niezgodności z wymogami rozporządzenia
• środki ograniczania ryzyka

Przykład: Unilever opracowała kompleksowy system śledzenia pochodzenia oleju palmowego, wykorzystujący technologię blockchain do zapewnienia pełnej przejrzystości łańcucha dostaw.

3. Gromadzenie danych geolokalizacyjnych

Kluczowym wymogiem jest zbieranie dokładnych danych geolokalizacyjnych dla obszarów produkcji. Przedsiębiorcy powinni:

• wdrożyć systemy gromadzenia i weryfikacji danych GPS
• współpracować z dostawcami w celu uzyskania niezbędnych informacji
• rozważyć wykorzystanie technologii teledetekcji i mapowania satelitarnego

Przykład: Barry Callebaut wykorzystuje aplikację mobilną do zbierania danych GPS od plantatorów kakao w Afryce Zachodniej.

4. Ocena ryzyka

Przedsiębiorcy muszą przeprowadzać regularną ocenę ryzyka niezgodności produktów z wymogami rozporządzenia. Proces ten powinien uwzględniać:

• analizę kraju pochodzenia i jego klasyfikację ryzyka według systemu benchmarkingu UE
• ocenę wiarygodności dostawców
• analizę historycznych danych o wylesianiu w regionach produkcji

Przykład: Ikea opracowała własny system oceny ryzyka dla dostawców drewna, uwzględniający dane satelitarne i informacje z niezależnych źródeł.

5. Wdrożenie środków ograniczania ryzyka

W przypadku zidentyfikowania ryzyka niezgodności, przedsiębiorcy muszą wdrożyć odpowiednie środki ograniczające, takie jak:

• dodatkowe kontrole i audyty dostawców
• programy szkoleniowe dla dostawców
• wzmocnienie systemów monitoringu i śledzenia produktów

Przykład: L'Oréal wdrożył program wsparcia dla małych plantatorów oleju palmowego, pomagając im w uzyskaniu certyfikacji zrównoważonej produkcji.

6. Przygotowanie oświadczeń o należytej staranności

Przedsiębiorcy muszą składać oświadczenia o należytej staranności w systemie informatycznym UE. Oświadczenia te powinny zawierać:

• informacje o produkcie i jego pochodzeniu
• wyniki oceny ryzyka
• opis podjętych środków ograniczania ryzyka

Przykład: Firma Danone opracowała wewnętrzny system zarządzania danymi, który automatycznie generuje oświadczenia o należytej staranności na podstawie zgromadzonych informacji o produktach.

7. Szkolenia i budowanie świadomości

Kluczowe jest zapewnienie, że wszyscy pracownicy zaangażowani w łańcuch dostaw są świadomi wymogów rozporządzenia. Przedsiębiorcy powinni:

• przeprowadzić szkolenia dla pracowników
• opracować wewnętrzne wytyczne i procedury
• regularnie aktualizować wiedzę zespołu o zmianach w regulacjach

Przykład: Mondelez International przeprowadził serię webinariów i szkoleń online dla swoich pracowników i dostawców na temat wymogów EUDR.

8. Współpraca z dostawcami

Skuteczne wdrożenie wymogów rozporządzenia wymaga ścisłej współpracy z dostawcami. Przedsiębiorcy powinni:

• informować dostawców o nowych wymogach
• wspierać dostawców w dostosowaniu się do regulacji
• rozważyć włączenie wymogów EUDR do umów z dostawcami

Przykład: Mars Incorporated uruchomił program wsparcia dla dostawców kakao, pomagając im w uzyskaniu niezbędnych certyfikacji i wdrożeniu systemów śledzenia pochodzenia surowca.

9. Wykorzystanie technologii

Nowoczesne technologie mogą znacząco ułatwić spełnienie wymogów rozporządzenia. Przedsiębiorcy powinni rozważyć:

• wdrożenie systemów blockchain do śledzenia pochodzenia produktów
• wykorzystanie sztucznej inteligencji do analizy ryzyka
• zastosowanie teledetekcji i obrazowania satelitarnego do monitorowania obszarów produkcji

Przykład: Carrefour wykorzystuje technologię blockchain do śledzenia pochodzenia produktów mięsnych, umożliwiając konsumentom sprawdzenie całej historii produktu.

10. Przygotowanie na kontrole

Przedsiębiorcy muszą być gotowi na kontrole przeprowadzane przez właściwe organy. Należy:

• przygotować i uporządkować całą dokumentację
• opracować procedury na wypadek kontroli
• wyznaczyć osoby odpowiedzialne za kontakt z organami kontrolnymi

Przykład: Lidl opracował wewnętrzny system audytu, który regularnie sprawdza gotowość firmy do kontroli zewnętrznych w zakresie zgodności z EUDR.

Przepisy weszły w życie 29 czerwca 2023 r. i początkowo miały zacząć obowiązywać 30 grudnia 2024 r. W dniu 2 października 2024 r. Komisja Europejska wystosowała propozycję przesunięcia terminu wejścia w życie rozporządzenia EUDR o 12 miesięcy. Propozycja została zatwierdzena przez Radę UE oraz Parlament Europejski odpowiednio 16 października i 14 listopada 2024 r. Przyjęcie zmiany oznacza,  że  rozporządzenie będzie wiążące dla dużych podmiotów i podmiotów handlowych od dnia 30 grudnia 2025 r., natomiast mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa będą musiały stosować je od dnia 30 czerwca 2026 r.

Od 6 listopada 2024 r. dostępna jest możliwość rejestracji w Systemie Informacyjnym EUDR umożliwiającego użytkownikom składanie oświadczeń o należytej staranności i zarządzanie nimi:

• Serwer na żywo, na którym dokumenty mają moc prawną i mogą być sprawdzane przez właściwe organy System Informacyjny EUDR
• Platforma szkoleniowa

Podsumowanie

Wdrożenie wymogów Rozporządzenia UE w sprawie produktów niepowodujących wylesiania stanowi poważne wyzwanie dla przedsiębiorców, ale jednocześnie stwarza szansę na poprawę przejrzystości łańcuchów dostaw i zwiększenie zrównoważonego rozwoju. Kluczowe dla sukcesu będzie:

• dokładne zrozumienie wymogów rozporządzenia
• wczesne rozpoczęcie przygotowań
• inwestycje w odpowiednie systemy i technologie
• ścisła współpraca z dostawcami
• ciągłe monitorowanie i doskonalenie procesów

Przedsiębiorcy, którzy skutecznie wdrożą wymagania EUDR, nie tylko unikną potencjalnych kar, ale także wzmocnią swoją pozycję rynkową jako liderzy zrównoważonego rozwoju.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnym tekstem Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010