Czym są Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS)?

Czym są ESRS?

ESRS, czyli Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (European Sustainability Reporting Standards), określają, jakie informacje muszą ujawniać przedsiębiorstwa w odniesieniu do:

• środowiska (E)
• kwestii społecznych (S)
• ładu korporacyjnego (G)

Kto i dlaczego wprowadził ESRS?

Unia Europejska – po to, żeby:

• ujednolicić raportowanie ESG w całej UE
• zwiększyć przejrzystość danych
• ułatwić porównywanie wyników między podmiotami o zbliżonej wielkości i prowadzących podobny rodzaj działalności.

Wytyczne zostały opracowane przez EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group). 

Podstawą prawną ESRS jest dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). W Polsce zasady dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju  znalazły się w nowym rozdziale Ustawy o rachunkowości, znowelizowanej pod koniec 2024 r, obowiązującej od 1 stycznia 2025r.

Sprawozdawczość  zrównoważonego rozwoju powinna stanowić wyodrębnioną część sprawozdania z działalności przedsiębiorstwa (jednostki lub grupy kapitałowej) i obejmować ten sam okres, co to sprawozdanie.

Podwójna istotność – czyli co?

Podstawą sprawozdawczości  zrównoważonego rozwoju jest analiza podwójnej istotności. Odnosi się ona do dwóch perspektyw:

•  istotności oddziaływania: to ocena, jak działalność przedsiębiorstwa  wpływa na środowisko i społeczeństwo. Obejmuje pozytywne i negatywne skutki jego operacji, w tym także wpływ na łańcuch wartości, dostawców i klientów,
•  istotności finansowej: to analiza, jak czynniki zewnętrzne – zmiany klimatyczne czy kwestie  społeczne – wpływają na kondycję finansową przedsiębiorstwa , w tym przychody i przepływy pieniężne.

 Analiza istotności wpływu wymaga poznania opinii i oczekiwań kluczowych interesariuszy, dlatego pierwszym krokiem do raportowania ESRS jest dialog – w formie konsultacji, spotkań czy badań ankietowych.

Liczy się konkret

ESRS definiują 2 standardy przekrojowe oraz zestaw 10 standardów tematycznych w ramach ESG.

Warto pamiętać, że raportowanie wg wzoru ESRS to konkretna struktura prezentacji informacji. Nie wystarczy „opowiedzieć”, co się robi w danym obszarze, trzeba poprzeć to szczegółowymi danymi i konkretnymi wskaźnikami. Sprawozdanie zrównoważonego rozwoju skupia się na strategii i priorytetach, jest wsparte procesami kontroli oraz powiązane ze sprawozdaniem finansowym.

Standardy raportowania – struktura ESRS

Co muszę ujawnić zgodnie z ESRS?

Każdy standard to konkretne wytyczne, co i jak należy ujawnić i wyjaśnić.

Standard przekrojowy ESRS 1:

• kategorie standardów ESRS, obszary raportowania i konwencję raportowania
• cechy jakościowe informacji (trafność, porównywalność itp.)
• podwójna istotność jako podstawa do ujawnień
• należyta staranność
• łańcuch wartości
• horyzont czasowy
• struktura raportu
• definicje i powiązania z innymi częściami sprawozdawczości przedsiębiorstwa

Standard przekrojowy ESRS 2:

• ogólna charakterystyka przedsiębiorstwa 
• model biznesowy
• strategia i struktura zarzadzania
• ocena istotności wpływu na zrównoważony rozwój
• ryzyka i szanse
• proces należytej staranności
• wskaźniki i cele powiązane ze zrównoważonym rozwojem.

Standard ESRS 2 podzielony jest na 4 kategorie:

• podstawa sporządzenia/ogólne wymagania ujawnienia
• strategia i model biznesowy (SBM)
• ład zarządczy (GOV)
• badanie istotności wpływów, ryzyk i szans dotyczących zrównoważonego rozwoju (IRO)

10 standardów tematycznych również ma ściśle określony zakres:

 E- obszar środowiskowy

S- obszar społeczny

 G – ład korporacyjny

Tylko to, co istotne

Co ważne, nie każdy standard tematyczny będzie dotyczył wszystkich przedsiębiorstw. W wyborze istotnych kwestii pomaga wspomniana już analiza podwójnej istotności. To punkt wyjścia do przygotowywania raportu.

Jeśli jednak przedsiębiorstwo uzna część kwestii za nieistotne, powinna to zaraportować, z podaniem uzasadnienia.

Na końcu – audyt

Sprawozdawczość  zrównoważonego rozwoju, podlega atestacji przez biegłego rewidenta . Aby przygotować się do tego procesu, warto pamiętać o:

•  udokumentowaniu analizy podwójnej istotności
•  opisie procesu raportowania
•  danych źródłowych
•  raportowaniu łańcucha wartości
•  udokumentowaniu przyjętych szacunków
•  interpretacji wymogów raportowania (ESRS, Taksonomia UE)
•  spójności wewnętrznej oraz spójności ze sprawozdaniem finansowym
•  możliwości porównywania danych rok do roku oraz wyjaśnieniu ewentualnych anomalii
•  poprawności tagowania raportu.

Podsumowanie, czyli kluczowe wyzwania

•  analiza istotności
•  określenie i wybór mierzalnych wskaźników w ramach strategii zrównoważonego rozwoju
•  raportowanie w formacie XBRL
•  dopasowanie systemów raportowania do gromadzenia i analizy danych
•  atestacja sprawozdań

Przydatne linki

Rozporządzenie delegowane UE w sprawie ESRS:

• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2772 z dnia 31 lipca 2023 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju
• Sprostowanie do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2772 z dnia 31 lipca 2023 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L, 2023/2772, 22 grudnia 2023 r.)
• Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl